Alchemie – het occulte zusje van de astrologie – staat tegenwoordig voornamelijk bekend als de frauduleuze kunst van het goudmaken, een dwaze praktijk die in onze moderne tijd door het succes van de wetenschappelijke scheikunde is achterhaald. Niets is minder waar! De alchemie is springlevend, haar producten zijn nog even heilzaam voor de lichamelijke en geestelijke gezondheid als altijd en de scheikunde zegt helemaal niet over de alchemistische praktijk. De wetenschappelijke methode van de scheikunde is slechts een manier om naar stoffen te kijken, maar dat sluit niet uit dat er ook andere manieren zijn om met levende materie om te gaan.
Om het maar meteen heel duidelijk te maken: alchemie gebeurt in het laboratorium, de alchemist is inderdaad echt in de weer met retorten en destillatiekolven. Hij maakt ook echte producten: elixers en essences van kruiden, mineralen, edelstenen en metalen, die een zeer krachtige werking hebben op het lichamelijke, psychische en spirituele functioneren van de mens. Tegelijkertijd is deze laboratoriumpraktijk een mystieke praktijk. Terwijl de alchemist de kruiden en mineralen waar hij mee werkt zuivert, voltrekt hij parallel daaraan een zuivering van zichzelf. Wat gebeurt in de destillatiekolf, gebeurt ook in hem. Om nog een misverstand uit de weg te ruimen: er wordt tegenwoordig door velen over alchemie geschreven, vooral door de volgelingen van de Zwitserse psycholoog Carl Gustav Jung – niet onbekend in new age kringen. Jung heeft een aantal vuistdikke boeken volgeschreven over alchemie, maar hij heeft nooit helemaal begrepen wat alchemie echt is. Jung ontkent namelijk dat alchemie ook een laboratoriumpraktijk is die werkelijk iets produceert, volgens Jung gebeurt alchemie alleen in je hoofd. Dat is aantoonbaar onjuist, want alchemistische middelen zijn zeer werkzaam. Bovendien is alchemie een mystieke zuiveringspraktijk, het is in wezen geen psychotherapeutisch werk met onbewuste inhouden zoals Jung stelt. Alchemie streeft weg van het ego, naar boven, en niet naar beneden naar de wereld van de onbewuste driften. De Zwitserse psycholoog was teveel een theoreticus, die nooit enig praktisch alchemistisch werk heeft gedaan.

Stof, ziel en geest

De oude alchemistische leer kent drie centrale basisbegrippen, die de drie fundamentele samenstellende delen van de kosmos beschrijven. Deze drie delen zijn terug te vinden in alles wat bestaat: in dieren, planten, mensen, mineralen en metalen. Alles wat geschapen is, leeft dus in zekere zin, al is deze levensimpuls in een mens bewegelijker dan in een edelsteen of in een metaalerts. Niettemin bevatten alle drie de Rijken van de Natuur – het plantenrijk, het minerale rijk en het dierenrijk – dezelfde soorten energie, die dus ook op dezelfde manier kan worden gezuiverd en bewerkt. De drie fundamentele alchemistische begrippen zijn Sulphur, Mercuur en Zout. Sulphur wordt ook Zwavel genoemd en Mercuur ook Kwikzilver. Dat zijn slechts benamingen, het wil beslist niet zeggen dat deze begrippen ook maar iets te maken zouden hebben met de werkelijke substanties zwavel en kwik – of zout – zoals wij die kennen. Zwavel of Sulphur verwijst als begrip naar het hoogste geestelijke niveau, het is de energiebron die het leven geeft. Mercuur of kwikzilver is het tussenniveau, het verbindt het hoogste niveau van de zwavel met het laagste niveau van het stoffelijk lichaam. Dit stoffelijke deel wordt aangeduid met het begrip Zout.
Een alchemist wil deze drie principes scheiden, zuiveren en weer bijeenbrengen. Doordat de principes gezuiverd zijn, ontstaat een hogere, nauwere eenheid. Dat kan uiteindelijk resulteren in een mystieke geboorte van de geest in het leven. De gezuiverde Mercuur – het tussenniveau – geeft dan de Sulphur of Zwavel – het hoogste niveau, de geest – heel helder en efficiënt door naar het lichaam, het Zout. De goddelijke geest kan zich dan dus door de gezuiverde lagen krachtiger manifesteren in het leven, en dat is het doel van alle mystieke praktijken. In de alchemistische praktijk in het plantenrijk worden de drie fundamentele principes heel tastbaar gescheiden. Dat kan omdat er stoffen zijn die specifiek drager zijn van de principes. Zo is de essentiële olie van de plant drager van het Zwavel-principe, de alcohol drager van het Mercuur-principe en de achterblijvende plantendelen de drager van het Zout-principe. De essentiële olie kan uit de plant worden afgescheiden door een stoomdestillatie en door verdere destillaties worden gezuiverd. De Mercuur wordt vrijgemaakt door gisting en wordt gezuiverd door zeven achtereenvolgende destillaties. Het Zout wordt in de vorm van de na stoomdestillatie en gisting achtergebleven plantendelen eerst op hoog vuur verbrand en vervolgens door oplossen, filtreren en droogdampen eveneens gezuiverd tot een blinkend wit zout. De drie gezuiverde principes worden vervolgens weer samengebracht. Omdat ze veel minder aardse onreinheid bevatten, kunnen geest, ziel en lichaam een veel nauwere eenheid vormen dan voor het proces. Zo wordt een essence of tinctuur gevormd of zelfs via een ander, complexer proces een Steen.

Krachtig geneesmiddel

Als bijvoorbeeld het kruid citroenmelisse op deze manier wordt bewerkt, is het resultaat een essence van melisse. Deze essence heeft dezelfde medische eigenschappen als het kruid zelf, maar veel krachtiger – een paar druppels van de essence zijn voldoende voor een opmerkelijk effect. Maar de essence werkt niet alleen lichamelijk uit, ook psychisch en spiritueel is de werking krachtig en heilzaam. Zo werkt melisse op lichamelijk niveau op de spijsvertering en op geestelijk niveau stimuleert het optimisme en godsvertrouwen, een uitstekend middel tegen te zwartgallige stemmingen! De alchemist die deze middelen in zijn laboratorium produceert, ontvangt op verschillende manieren de heilzame invloed van zijn werk. Doordat hij geest, ziel en lichaam in de vorm van Sulphur, Mercuur en Zout zuivert, voltrekt dat proces zich ook bij hem op innerlijk niveau – mits hij zich daar natuurlijk voor open stelt. Dit is het magische aspect van de alchemie, een bepaald proces brengt een parallel proces op gang in iets anders. Alle magische procedures en formules zijn hierop gebaseerd. Dat wil overigens niet zeggen dat alchemie en magie hetzelfde zijn. Ze werken echter wel op basis van dezelfde energiewetten. Daarnaast kan de alchemist de essences die hij produceert zelf innemen, waardoor hij het mystieke zuiveringsproces versnelt. Dit is dus in feite een zichzelf versterkende opwaartse spiraal, die echter ook weer zijn eigen ingebouwde rem heeft. Want een alchemist kan bepaalde producten niet maken als hij daarvoor het corresponderende innerlijke niveau niet al ten dele heeft bereikt. Het werk in het plantenrijk is het eerste, redelijk eenvoudige niveau, de zuivering van mineralen en vooral metalen is zeer veeleisend en ingewikkeld. De producten die worden verkregen uit de alchemistische zuivering van mineralen en vooral van metalen zijn echter uitermate krachtig. Het eigenaardige metaal antimoon bijvoorbeeld is giftig voor de mens. Maar door de alchemistische zuivering ontstaat een zeer, zeer krachtig geneesmiddel dat onder meer tegen kanker werkzaam is. En goudmaken? Ja, ook dat is mogelijk. Alleen heeft de alchemist daarvoor een Steen nodig. Een Steen is een soort essence, maar op een veel hoger niveau, de uitgangsstoffen voor deze bewerking zijn veelal metaalertsen, die een lang, veeleisend en meestal gevaarlijk bewerkingsproces ondergaan. Het resultaat van dit proces is een poeder dat in gesmolten lood kan worden gestrooid en dan de transmutatie tot goud voltrekt. Maar in feite is dat helemaal niet zo belangrijk, want iemand die de Steen der Wijzen zoekt uit begeerte om er rijk van te worden, zal hem wel zeker nooit kunnen maken.


Er zijn verschillende firma’s in binnen- en buitenland die alchemistische of spagyrische middelen maken en verkopen. In Nederland is dat de Stichting Primateria van Hans de Kwaasteniet, die de essences van het Duitse Phylak Sachsen op de markt brengt. De Stichting Primateria is te bereiken via info@primateria.nl of tel. 0521-321031. De Zwitserse firma AuroraPharma heeft naast vele kruidenessences ook diverse metaal- en mineraalproducten in zijn assortiment. Zie de website: www.auropharma.com.