Afgelopen vrijdag was het Driekoningen ofwel Epifanie en er is geen feest in het Christendom waar astrologen zich meer mee bezig hebben gehouden dan met Driekoningen. Het verhaal is bekend, plotseling verschijnen er wijzen “uit het Oosten’’ (“magi” staat er in de Latijnse tekst) in Jeruzalem omdat ze een teken hebben gezien dat de nieuwe koning der Joden is geboren. Ze zijn gekomen om Hem te aanbidden en willen weten waar ze Hem kunnen vinden. Het teken dat Hij geboren is, was een ster en dat heeft geleid tot vele astrologische speculaties over de aard van die ster.
Volgens sommigen zou bijvoorbeeld de ster een Grote Conjunctie van Saturnus en Jupiter (een “GC”) zijn, die overigens plaats vond in het jaar 7 voor Christus. Nu klinkt dat op het eerste gezicht niet al te gek, als de Wijzen ook astrologische kennis zouden hebben gehad, dan zouden ze ook weten dat een GC altijd grote veranderingen aankondigt. Je zou dan wel mogen verwachten dat deze GC, gezien het belang van de gebeurtenis, een keerpunt in de cyclus van GC’s zou zijn. Dat is echter niet geval pas in het jaar ’74 AD gaan de GC’s over naar de Vuurtekens wat altijd het begin van een radicaal nieuwe periode van 800 jaar aankondigt.
Messias
Dat verband is er dus niet en als we de tekst goed lezen, roept dat de vraag op of al die aandacht van astrologen voor de Ster van Bethlehem niet eenvoudigweg op een gebrekkig begrip van religieuze symboliek is gebaseerd. Want er staat dat de Wijzen de ster al “in het Oosten” hebben gezien. Het Oosten is traditioneel de plaats van de wijsheid omdat daar het licht vandaan komt. Dat in de plaats van de wijsheid een teken wordt gegeven dat de lang verwachte Messias geboren is, lijkt toch heel logisch. Maar dat hoeft niet per se iets te zijn wat in een gangbare astrologische cyclus past, juist niet eigenlijk.
Maar nog duidelijker is het vervolg van het verhaal. Want als de Wijzen van de Joodse geleerden hebben begrepen dat volgens de overlevering de lang verwachte Messias in Bethlehem zou worden geboren, gaan ze op weg naar deze stad. Daarbij gaat de ster ‘’die zij in het Oosten al hadden gezien “ voor hen uit en komt stil te staan boven de “plaats waar het Kind zich bevindt”. Het zal duidelijk zijn dat dit geen planeetconstellatie of iets anders van gangbare astrologische aard kan zijn, want hetzelfde licht dat zij in het Oosten al hadden gezien, leidt hen nu van Jeruzalem naar Bethlehem. Bethlehem ligt ongeveer tien kilometer ten zuiden van Jeruzalem en dus lijkt de Ster een bocht te hebben gemaakt.
Plus ultra
We kunnen ons bij deze beschrijving niets astrologisch voorstellen, hoe zou een Grote Conjunctie van Saturnus en Jupiter de Wijzen kunnen voorgaan op hun tocht naar Bethlehem zuidwaarts?? De conclusie moet zijn dat alle speculatie van astrologen over de Ster van Bethlehem op niets is gebaseerd, het wordt in gegeven door de neiging van astrologen alles te willen reduceren tot astrologie. Maar het punt is nu juist dat astrologie niet het non plus ultra is. Boven of achter de astrologie is er de geestelijke oorsprong, wat wil zeggen dat astrologie niet alles kan bevatten of beschrijven en dat geldt ook voor de Ster die geboorte van Jezus aan geeft. Astrologie is slechts traditionele kosmologische wetenschap, maar kan niet verheven worden tot de rang van een religie!!